Ιανός

Ιανός
(Ianus). Θεότητα των Ρωμαίων. Από τον Ι. πήρε την ονομασία του ο πρώτος μήνας του έτους, ο Ιανουάριος (Ianuarius). Εκτός από την πρώτη ημέρα του έτους (καλένδες του Ιανουαρίου), ήταν αφιερωμένη σε αυτόν και η αρχή κάθε σημαντικής ημέρας (από τον Ι. προέρχεται και ο matutinus = πρωινός) όπως επίσης η πρώτη ημέρα κάθε μήνα. Γενικά, κάθε απαρχή ανήκε στη δικαιοδοσία του, συνεπώς όλες οι προσευχές και οι θυσίες άρχιζαν με μια τελετουργική επίκληση στο όνομά του. Σύμφωνα με τη μυθολογία, ήταν ο πρώτος βασιλιάς του Λατίου ή ο δημιουργός των απαρχών του λατινικού πολιτισμού. Επιπλέον, ταυτιζόταν με το ελληνικό χάος, ως αρχή της δημιουργίας του κόσμου. Από τον Ι. προέρχονταν τα πάντα, όπως για παράδειγμα τα νερά των πηγών. Έφερε την ιδιότητα της θεότητας-δημιουργού, της έναρξης κάθε νέας κατάστασης και της μετάβασης σε μία επίσης νέα κατάσταση, γι’ αυτό οι Ρωμαίοι θεωρούσαν ιερό κάθε πέρασμα, πραγματικό ή νοητό. Ανάλογα περάσματα ήταν η πόρτα του σπιτιού (ianua), ο δρόμος (ο Ι. ονομαζόταν και rector viarum =κύριος των δρόμων) και ορισμένες υποχρεωτικές διαβάσεις προς τους δημόσιους δρόμους. Όταν κηρυσσόταν πόλεμος, άνοιγαν διάπλατα τις πόρτες του ναού του, που βρισκόταν κοντά στην αγορά (forum), και τις έκλειναν μόνο μετά τον τερματισμό των πολεμικών επιχειρήσεων. Ο Ι. παριστανόταν με δύο πρόσωπα, καθένα από τα οποία ήταν στραμμένο προς την αντίθετη κατεύθυνση· προς τα πίσω και προς τα εμπρός, προς το παρελθόν και προς το μέλλον, προς τις παρελθούσες και προς τις νέες συνθήκες. Από τον Ι. προέρχεται και η ονομασία ενός από τους επτά λόφους της Ρώμης, του Ιανίκουλου, εκεί όπου βρισκόταν η έδρα του. O Ιανός, θεός των αρχαίων Ρωμαίων με δύο πρόσωπα, σε αγαλμάτιο του 5ου αι. π.Χ. (Μουσείο Ετρουσκικής Ακαδημίας, Κορτόνα).

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Look at other dictionaries:

  • Ιανός — ο (λ. λατ.), θεός της ρωμαϊκής μυθολογίας …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • Ιάνος Λουζινιάν — (Janus Lusignan, 1374 – 1432). Βασιλιάς της Ιερουσαλήμ, της Αρμενίας και της Κύπρου (1398 1432). Ήταν γιος του βασιλιά της Κύπρου, Ιακώβου Α’, τον οποίο διαδέχθηκε μετά τον θάνατό του. Μόλις ανέλαβε την εξουσία, επιχείρησε να ανακαταλάβει την… …   Dictionary of Greek

  • Λάσκαρις, Ιανός — (Κωνσταντινούπολη 1445 – Ρώμη 1534). Λόγιος και διπλωμάτης· Υπήρξε ένας από τους δεινότερους ελληνιστές της Αναγέννησης. Ήταν απόγονος της παλιάς αυτοκρατορικής οικογένειας του Βυζαντίου και μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης κατέφυγε στην… …   Dictionary of Greek

  • Πετριανός — ή, όν, ΜΑ οπαδός τού αποστόλου Πέτρου μσν. μέλος μονοφυσιτικής δοξασίας («οἱ διαβεβαιούμενοι τὴν ὑπόστασιν μόνα εἶναι ἰδιώματα χωρὶς οὐσίας», Τιμόθ. Κων/π.). [ΕΤΥΜΟΛ. < Πέτρος + κατάλ. ιανός (πρβλ. Νερων ιανός, Παυλ ιανός)] …   Dictionary of Greek

  • ηλεκτριανός — ἠλεκτριανός, ό (Μ) (ενν. λίθος) το ήλεκτρο, το κεχριμπάρι. [ΕΤΥΜΟΛ. < ήλεκτρο + κατάλ. ιανός (πρβλ. λεοντ ιανός, ταυρι ιανός)] …   Dictionary of Greek

  • καλαματιανός — Ελληνικός χορός, ίσως ο δημοφιλέστερος, πιθανόν εξαιτίας του κεφάτου ρυθμού και των απλών βημάτων του. Αρχικά ο κ. αποτελούσε τον δεύτερο τύπο ενός επίσης πολύ δημοφιλούς ελληνικού χορού, του συρτού. Ο πρώτος συρτός ακολουθούσε το μέτρο των 8/8… …   Dictionary of Greek

  • καστελιάνος — καστελλιάνος, ὁ (Μ) διοικητής κάστρου, διοικητής περιοχής. [ΕΤΥΜΟΛ. < καστέλιον + επίθημα ιάνος (πρβλ. καθαρευουσ ιάνος, ρουφ ιάνος)] …   Dictionary of Greek

  • καστριανός — καστριανός, ον και καστριγιανός, ον (Μ) αυτός που βρίσκεται μέσα σε κάστρο ή είναι μόνιμος κάτοικος κάστρου. [ΕΤΥΜΟΛ. < κάστρο + κατάλ. ιανός (πρβλ. ακρ ιανός, λεοντ ιανός)] …   Dictionary of Greek

  • κορτιανός — κορτιανός, ὁ (Α) στρατιώτης που ανήκε σε κοόρτη. [ΕΤΥΜΟΛ. < κόρτη + κατάλ. ιανός (πρβλ. ταυρ ιανός, χριστ ιανός)] …   Dictionary of Greek

  • λεοντιανός — λεοντιανός, ή, όν (Α) αυτός που γεννήθηκε στον αστερισμό τού Λέοντα. [ΕΤΥΜΟΛ. < λέων, οντος + επίθημα ιανός (πρβλ. αιγοκερ ιανός, ταυρ ιανός)] …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”